De gewijzigde EUDR: wat is er veranderd en wat is gebleven?

Achtergrond

Op 21 oktober 2025 publiceerde de Europese Commissie een voorstel voor gerichte wijzigingen van de EUDR. De Commissie drong er bij het Europees Parlement en de Raad op aan het voorstel snel aan te nemen vóórdat de EUDR vandaag, 30 december 2025, van toepassing zou worden. Het Parlement en de Raad kwamen op 4 December 2025 tot een politiek akkoord dat afweek van de voorstellen van de Commissie. Op 17 en 18 December 2025 werd het akkoord formeel aangenomen in beide organen en deze is vervolgens op 23 December 2025 gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie als Verordening 2025/2650. 

Wat is er veranderd?

Uitstel van één jaar

De toepassingsdatum van de EUDR wordt uitgesteld tot 30 december 2026 voor middelgrote en grote marktdeelnemers en handelaren, en tot 30 juni 2027 voor micro- en kleine marktdeelnemers.

Vereenvoudigd regime voor downstreammarktdeelnemers en handelaren

De gewijzigde EUDR introduceert een nieuwe categorie: downstreammarktdeelnemers. Dit zijn marktdeelnemers die producten op de markt brengen die zijn vervaardigd door verwerking van producten die onder een due diligence-verklaring of vereenvoudigde aangifte op de Uniemarkt zijn geplaatst. Dat wil zeggen, producten waarvoor al is aangetoond dat ze ontbossingsvrij zijn, door middel van een due diligence-verklaring of een vereenvoudigde aangifte. Deze verklaringen moeten het land van productie van de grondstoffen en de geodata-coördinaten van de percelen waar ze vandaan komen bevatten, evenals een risicobeoordeling. De vereenvoudigde aangifte is een alternatief voor een volledige due diligence verklaring, die is geïntroduceerd onder een vereenvoudigd regime voor micro- en kleine primaire marktdeelnemers. Aan de vereenvoudigde aangifte worden aangifte-identificatienummers verbonden waaraan gerefereerd kan worden.  

Downstreammarktdeelnemers zijn dus, bijvoorbeeld, een chocoladefabrikant die cacao gebruikt die onder een due diligence-verklaring valt, of een meubelfabrikant die hout gebruikt dat onder een vereenvoudigde aangifte valt. Downstreammarktdeelnemers hoeven geen due diligence-verklaring in te dienen; alleen marktdeelnemers die producten voor het eerst op de Uniemarkt brengen (primaire marktdeelnemers) moeten due diligence-verklaringen indienen.

Door de wijzigingen zal een vereenvoudigd regime van toepassing zijn op downstreammarktdeelnemers en handelaren. Alle downstreammarktdeelnemers en handelaren dienen de volgende gegevens te verzamelen en gedurende vijf jaar bewaren:

• de naam, de geregistreerde handelsnaam of het geregistreerd handelsmerk, het postadres, het e-mailadres en, indien beschikbaar, het webadres van de marktdeelnemers, downstreammarktdeelnemers of handelaren die de relevante producten aan hen hebben geleverd;
• referentienummers van de due diligence-verklaringen of aangifte-identificatienummers die aan die producten zijn gekoppeld (alleen wanneer de leverancier een marktdeelnemer is; dit is niet vereist als de leverancier een andere downstreammarktdeelnemer of handelaar is);
• de naam, de geregistreerde handelsnaam of het geregistreerd handelsmerk, het postadres, het e-mailadres en, indien beschikbaar, het webadres van de downstreammarktdeelnemers of handelaren aan wie zij het relevante product hebben geleverd.

Downstreammarktdeelnemers en handelaren die geen MKB (midden- en kleinbedrijf) zijn moeten deze informatie wel registreren in het centrale Europese informatiesysteem voor de EUDR dat door de Commissie wordt beheerd. Door de wijzigingen van de EUDR hoeven downstreammarktdeelnemers en handelaren die geen MKB zijn dus niet langer volledige due diligence uit te voeren voor elk product dat zij op de Uniemarkt brengen, verkopen of exporteren. Onder de vorige versie van de EUDR zou dit nog wel verplicht worden.

Ook geldt voor deze downstreammarktdeelnemers en handelaren een verlicht regime indien sprake is van een concrete aanwijzing dat een product dat zij op de markt willen brengen of beschikbaar willen stellen of willen exporteren niet in overeenstemming is met de EUDR. Downstreammarktdeelnemers en handelaren die geen MKB zijn moeten in een dergelijk geval verifiëren dat due diligence is uitgevoerd. Zij moeten in dat geval de bevoegde autoriteiten informeren en mogen het product vervolgens alleen op de markt brengen als uit de verificatie van het uitvoeren van due diligence blijkt dat geen of slechts een verwaarloosbaar risico is geconstateerd. Een 'concrete aanwijzing' is een onderbouwde claim op basis van objectieve en verifieerbare informatie. In het geval van andere relevante informatie, of als de downstreammarktdeelnemer of handelaar een MKB is, hoeven zij alleen de bevoegde autoriteiten te informeren.

Producten binnen de reikwijdte

Er is een kleine aanpassing van de producten die onder de EUDR vallen. Gedrukte producten zijn uit de reikwijdte verwijderd. Daaronder vallen o.a. gedrukte boeken, kranten, afbeeldingen en andere producten van de drukindustrie, manuscripten, typoscripten en plannen van papier. Alle andere basisproducten en derivaten die in bijlage I worden vermeld, moeten nog steeds voldoen aan de vereisten van de EUDR.

Vereenvoudigingsherbeoordeling

Een nieuwe bepaling verplicht de Commissie om uiterlijk op 30 april 2026 een vereenvoudigingsherbeoordeling van de EUDR te hebben uitgevoerd. Op basis daarvan moet een rapport aan het Parlement en de Raad worden aangeboden met, indien passend, een wetgevingsvoorstel. 

Wat is gebleven?

Primaire marktdeelnemers die middelgrote of grote ondernemingen zijn, moeten nog steeds volledige due diligence uitvoeren zoals uiteengezet in de EUDR. Deze due diligence bestaat uit drie stappen: (i) het verzamelen van bepaalde informatie; (ii) het uitvoeren van een risicobeoordeling op basis van de verzamelde informatie; en (iii) het identificeren van maatregelen om eventuele risico's met betrekking tot niet-naleving van de relevante producten tot nul of verwaarloosbare niveaus te verminderen (zie ook ons eerdere blogbericht). Gezien de verplichte vereenvoudigingsherbeoordeling kan dit due diligence-regime echter in 2026 nog worden gewijzigd vóór de toepassingsdatum.

Praktische consequenties

De wijzigingen van de EUDR geven ondernemingen extra tijd om te voldoen aan de EUDR, door het uitstel van de toepassingsdatum. Ook verlichten de wijzigingen de lasten voor met name micro- en kleine primaire marktdeelnemers aanzienlijk. Desondanks: het opzetten van een effectief due diligence-systeem kost tijd, en het is belangrijk dat ondernemingen dit voorbereiden en daarmee beginnen als zij dat nog niet hebben gedaan, terwijl zij ook eventuele wijzigingen in het voorjaar in de gaten houden wanneer de Commissie haar beoordeling afrondt. 

De uitwerking van sommige concrete stappen die verwacht worden van ondernemingen blijft nog onduidelijk. Onduidelijk is bijvoorbeeld wat downstreammarktdeelnemers en handelaren moeten doen in de periode van 30 december 2026 tot 30 juni 2027 wanneer zij aangifte-identificatienummers moeten verzamelen (iets wat micro- en kleine primaire marktdeelnemers dan nog niet hoeven in te dienen omdat de EUDR voor deze ondernemingen later van toepassing wordt). Wij hopen de Commissie voor wat betreft dit soort punten op korte termijn verheldering zal geven, bijvoorbeeld via publicatie van een Guidance document.