De Insurance Distribution Directive (IDD): transparantie in de distributieketen van verzekeringen

Article
NL Law

Op 1 oktober 2018 is de Wet implementatie richtlijn verzekeringsdistributie in werking getreden. Dit betekent dat marktpartijen vanaf heden moeten voldoen aan de Europese richtlijn verzekeringsdistributie, ook wel de Insurance Distribution Directive (IDD).

De bepalingen van de IDD zijn geïmplementeerd in een groot aantal wetten, waaronder de Wet op het financieel toezicht (Wft), het Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen (BGfo) en de Vrijstellingsregeling Wft. Hierna worden de belangrijkste wijzigingen (op hoofdlijnen) uitgelicht. Voor het overige wordt verwezen naar de officiële bekendmakingen in Staatsblad 2018, nr. 89 en nr. 147 en Staatscourant 2018, nr. 30832.

Toepassingsbereik en doelstelling IDD

Anders dan haar voorganger, de Richtlijn verzekeringsbemiddeling uit 2002, is de IDD niet slechts van toepassing op bemiddelaars in verzekeringen, maar op alle distributeurs van verzekeringen. Dit betekent dat ook verzekeraars die direct verzekeringen aanbieden onder het toepassingsbereik van de IDD vallen, alsook marktpartijen die als nevenactiviteit verzekeringsproducten verkopen zoals reisbureaus of autoverhuurbedrijven (behoudens uitzonderingen). Hiermee wordt bereikt dat consumenten, ondanks de verschillen tussen distributiekanalen, hetzelfde beschermingsniveau genieten, één van de kerndoelstellingen van de IDD.

Daarnaast wordt, doordat de IDD van toepassing is op alle distributiekanalen, een gelijk speelveld gecreëerd voor alle marktpartijen die bij de verkoop van verzekeringen zijn betrokken en wordt de interne markt voor financiële diensten bevorderd. Niettemin zijn de lidstaten bevoegd om aanvullende regels te stellen en daarmee strenger te zijn dan de IDD hen verplicht.

Informatieverstrekking en transparantie

Een belangrijk uitgangspunt van de IDD is dat klanten vóór het sluiten van de overeenkomst duidelijke informatie krijgen over de reikwijdte en kosten van de dienstverlening, de status van de personen die het verzekeringsproduct verkopen en over het soort vergoeding dat zij ontvangen. De bedoeling hiervan is de relatie tussen de verzekeringsonderneming en de tussenpersoon alsook de vergoeding van de tussenpersoon transparant te maken voor de klant, zodat deze een oordeel kan vormen over de financiëledienstverlener bij wie hij mogelijk een dienst zal afnemen.

Zo dient een adviseur of bemiddelaar mede te delen of hij al dan niet adviseert op basis van een objectieve analyse en of hij een contractuele verplichting heeft om uitsluitend voor een of meer aanbieders te adviseren. Ook is de adviseur of bemiddelaar verplicht om te vermelden of sprake is van een bepaalde eigendomsverhouding met de aanbieder of de moedermaatschappij van de aanbieder en dient inzicht te worden gegeven in de wijze waarop een adviseur of bemiddelaar wordt beloond. Voor verzekeraars geldt dat de klant voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst moet worden geïnformeerd over de aard van de vergoeding die werknemers ontvangen voor het sluiten ontvangen. De transparantieverplichtingen ten aanzien van beloning zijn neergelegd in de artikelen 86i en 86f BGfo.

Het Insurance Product Information Document (IPID)

In het verlengde van het voorgaande ligt de nieuwe verplichting voor schadeverzekeraars om een Insurance Product Information Document (IPID) op te stellen. Het IPID moet aan de klant worden verstrekt voor de totstandkoming van een overeenkomst (artikel 65b BGfo). In dit informatiedocument wordt informatie opgenomen over onder meer het soort verzekering, de dekking en uitsluitingen en premiebetaling opgenomen. De European Insurance and Occupational Pensions Authority (EIOPA) heeft voor het IPID een gestandaardiseerd document ontwikkeld.

Vakbekwaamheid van feitelijk leidinggevenden

De IDD schrijft voor dat medewerkers van verzekeraars en bemiddelaars in verzekeringen vakbekwaam dienen te zijn. Dit houdt in dat naast werknemers die adviseren, nu ook feitelijk leidinggevenden van personen die zich rechtstreeks bezighouden met het verlenen van financiële diensten met betrekking tot (her)verzekeringen moeten voldoen aan de minimum kennis- en vakbekwaamheidsvereisten van bijlage I bij de IDD. Bovendien dient de financiëledienstverlener ervoor te zorgen dat werknemers op de hoogte blijven van de actuele ontwikkelingen door bijvoorbeeld het organiseren van cursussen. De vakbekwaamheidsvereisten zijn neergelegd in artikel 6 BGfo.

Overige wijzigingen

Naast de hiervoor genoemde informatie- en vakbekwaamheidsverplichtingen zijn er nog diverse andere wijzigingen van de bestaande wetgeving geweest. Zo is bijvoorbeeld de notificatieprocedure verduidelijkt (artikelen 2:125 en 2:125a Wft) en is ten aanzien van koppelverkoop geregeld dat daarbij tevens de mogelijkheid moet worden geboden om de zaak of de dienst afzonderlijk aan te schaffen (artikelen 4:63a en 4:75a Wft). Voorts dienen ontwikkelaars te beschikken over een productontwikkelingsproces (artikel 32e BGfo) en gelden aanvullende regels met betrekking tot verzekeringen met een beleggingscomponent (artikel 167a BGfo).