Weigering voorschot NOW niet in strijd met evenredigheidsbeginsel (annotatie)

Article
NL Law

In deze annotatie bespreken Astrid Helstone en Thomas Boot een uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland waarin de bestuursrechter onderzoekt of het mogelijk is om af te wijken van de bepalingen in de NOW en deze buiten toepassing te laten. In deze uitspraak bevestigt de bestuursrechter dat er geen hardheidclausule is opgenomen in de NOW. De bestuursrechter onderzoekt echter aan de hand van de exceptieve toetsing of een bepaling in de NOW mogelijk in strijd is met het evenredigheidsbeginsel en daarom buiten toepassing zou moeten worden gelaten.

Het belang van deze bestuursrechtelijke uitspraak is, aldus Astrid en Thomas, gelegen in de begrenzing van de rechtsbescherming van de werkgevers in procedures tegen besluiten van UWV over de subsidieverstrekking op grond van alle tranches van de NOW. Tevens illustreert deze zaak tot welke onevenredige uitkomsten de NOW kan leiden als gevolg van het grofmazige karakter en het ontbreken van een hardheidsclausule in deze subsidieregeling. In dergelijke gevallen is de werkgever in een procedure tegen UWV inzake een NOW-subsidiebesluit aangewezen op exceptieve toetsing door de bestuursrechter. Zoals deze uitspraak laat zien, dient een rechter terughoudend te zijn bij exceptieve toetsing en zal een beroep hierop niet snel slagen. Dit heeft gevolgen voor de NOW-subsidiebesluiten van UWV in de fases van (a) subsidieverlening (waarbij bijvoorbeeld een te laag voorschot is toegekend of het voorschot op nihil is gesteld, zoals in deze uitspraak het geval was) en (b) subsidievaststelling (waarbij niet-naleving van de subsidieverplichtingen kan leiden tot nihilstelling, wijziging of intrekking van de subsidievaststelling).

In dit geval biedt exceptieve toetsing geen soelaas voor de werkgever. De bestuursrechter acht hierbij met name van belang dat de toelichting bij de derde wijziging van de NOW-1 voor de verruiming van de loonsombepaling expliciet verwijst naar de subsidievaststelling en niet naar de subsidieverlening. Bij dit oordeel past, aldus de auteurs, een belangrijke kanttekening: het is juist dat de verwijzing naar de subsidievaststelling expliciet is genoemd in de toelichting. Het is echter niet herleidbaar welke inhoudelijke afweging de regering heeft gemaakt en of zij de verstrekkende gevolgen voor startende ondernemingen volledig onder ogen heeft gezien. Hierbij kunnen niet alleen vraagtekens worden gesteld bij het evenredigheidsbeginsel, maar ook bij het gelijkheidsbeginsel. Astrid en Thomas achten het daarom maar zeer de vraag of hiermee daadwerkelijk is voldaan aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

Stibbe website over de NOW

De ontwikkelingen rondom de NOW-subsidie volgen elkaar in een snel tempo op en blijven door de aanhoudende coronacrisis zeer actueel. Daarom heeft het Stibbe NOW-team een speciale website over de NOW opgezet. Op deze website houdt dit team onder andere literatuur, rechtspraak, regelgeving en nieuwsberichten over de NOW bij. Daarnaast vindt u hier de belangrijkste parlementaire documentatie inzake de NOW. Ook staan op deze website onze short reads met een juridische duiding van de NOW-ontwikkelingen. Kortom, met onze website biedt het Stibbe NOW team u een up-to-date overzicht van de ontwikkelingen en inzicht in de juridische betekenis hiervan.